Xử lý rác thải (hay còn gọi là quản lý rác thải) bao gồm một loạt các quy trình để kiểm soát rác từ khi chúng được tạo ra cho đến khi đạt bước xử lý cuối cùng. Đây là ngành đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực của rác thải đối với môi trường và sức khỏe con người. Đối tượng chính của ngành là rác thải đô thị, được tạo ra bởi hoạt động công nghiệp, thương mại và hộ gia đình.
Tại Việt Nam, lượng rác thải công nghiệp và sinh hoạt đang ngày càng nhiều do tốc độ phát triển kinh tế nhanh, dân số đông và quá trình công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ. Theo thống kê mới nhất của Bộ Tài nguyên & Môi trường (tháng 02/2023), lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại Việt Nam khoảng 60.000 tấn/ngày (khoảng 21,9 triệu tấn/năm) và vẫn đang tăng do sự gia tăng dân số.
Nhiều bãi rác ở Việt Nam đang có dấu hiệu quá tải
Song song đó, việc xử lý rác thải ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, với 3 phương pháp chính: chôn lấp, đốt cháy và đưa vào các nhà máy sản xuất phân compost. Trong đó, phương pháp xử lý chính là chôn lấp, áp dụng cho 71% tổng lượng rác thải với kỹ thuật đơn giản, nhiều bãi chôn lấp không hợp vệ sinh. 16% lượng rác thải được xử lý tại nhà máy sản xuất phân compost và chỉ 13% xử lý bằng phương pháp đốt. Công nghệ đốt hiện nay được sử dụng tại Việt Nam chủ yếu gồm lò đốt công suất nhỏ (dưới 300kg/giờ), trong số đó, nhiều lò đốt không có hệ thống xử lý khí thải hoặc có nhưng không đạt yêu cầu.
Từ thực trạng trên, có thể thấy việc xử lý rác thải đang là một thách thức lớn tại Việt Nam. Dù vậy, đây cũng là “mảnh đất” màu mỡ cho các nhà đầu tư và là cơ hội để tận dụng những tiềm năng của nồi hơi công nghiệp.
Nồi hơi có vai trò quan trọng trong ngành xử lý rác thải, giúp biến rác thải thành nguồn năng lượng hữu ích cho sản xuất và đời sống thông qua quá trình đốt. Trước khi đốt, rác thải công nghiệp & sinh hoạt được phân loại để loại bỏ những vật dụng có thể sinh ra chất độc hại trong quá trình cháy hoặc vật dụng không thể đốt nhằm tối đa hóa hiệu suất.
Sau quá trình này, rác thải sẽ được đốt cháy trong buồng đốt nồi hơi để tạo ra nhiệt lượng dùng trong các hoạt động sau:
- Sinh hơi phục vụ sản xuất: Nhiệt lượng làm nóng nước trong nồi hơi, tạo ra hơi nước, đáp ứng nhu cầu về năng lượng trong nhiều ngành sản xuất khác nhau, giúp tối ưu hóa trong việc sử dụng năng lượng và giảm chi phí sản xuất.
Lò hơi tầng sôi 35 TPH do Martech sản xuất và lắp đặt cho nhà máy giấy Thuận An giúp tiết kiệm hơn 30 tỷ phí nhiên liệu/năm nhờ tận dụng rác thải và bùn thải từ quá trình vận hành để đốt lò.
- Phát điện: Nhiệt lượng tạo ra từ quá trình đốt cháy sẽ được truyền cho hệ thống đường ống dẫn nước. Khi đó nước trong ống sẽ tăng nhiệt độ đến điểm sôi. Từ đó hơi nước nóng được tạo thành và được dẫn qua bộ quá nhiệt của lò hơi để tạo ra hơi quá nhiệt. Hơi quá nhiệt này sẽ được dùng để vận hành tuabin của nhà máy điện và tạo ra điện năng. Quá trình này thường gặp trong các nhà máy xử lý rác hiện đại, đóng góp vào nguồn cung điện bền vững cho quốc gia.
Martech cung cấp lò hơi tầng sôi đốt rác phát điện cho nhà máy giấy Đông Hải tại Bến Tre
Việc tích hợp giữa nồi hơi và quá trình xử lý rác không chỉ giúp giảm áp lực lên các nguồn năng lượng truyền thống (than, dầu...) mà còn góp phần giảm lượng rác thải thải ra môi trường. Đây là cách hiệu quả để thúc đẩy sự bền vững trong ngành xử lý chất thải và bảo vệ môi trường.